Uroczystość pogrzebowa to wydarzenie szczególnie trudne dla bliskich zmarłego, ale również czas na jego godne pożegnanie i choć częściowe ukojenie bólu, poprzez symboliczne odprowadzenie zmarłej osoby na drugą stronę. Mimo iż zarówno samo przygotowanie pogrzebu, jak i uczestnictwo w ceremonii bywa trudne, staramy się, z myślą o bliskim zmarłym, pożegnać go jak najlepiej i najgodniej.
Mowa pogrzebowa – ciepłe wspomnienie zmarłego
Mowa pogrzebowa to sposób na ostatnie pożegnanie bliskiej osoby. Zwyczaj ten, jeszcze do niedawna rzadki w naszym kraju, obecnie wybierany jest coraz częściej. Wcześniej przygotowane słowa pożegnania pozwalają przypomnieć najważniejsze wydarzenia z życia zmarłego czy też jego szczególne cechy, dzięki którym dał się on zapamiętać innym. Dokładnie spisane słowa, mimo iż nadal trudne do wypowiedzenia, nieco łatwiej przechodzą jednak przez gardło osoby je wygłaszającej. Jeżeli jednak nie czujemy się na siłach, aby samodzielnie odczytać przygotowane pożegnanie zmarłego, możemy zlecić to zadanie osobie zawodowo zajmującej się pisaniem i wygłaszaniem mów okolicznościowych. Ostatnie pożegnanie bliskiej osoby odczytać za nas może także osoba prowadząca ceremonię, należy jednak pamiętać, aby omówić tę kwestię wcześniej, jeszcze przed rozpoczęciem pogrzebu.
Pożegnania pogrzebowe – o czym pamiętać, przygotowując mowę?
Przy tworzeniu mowy pogrzebowej zdecydowanie większą trudność sprawiać może sama sytuacja, w związku z którą zmuszeni jesteśmy ją pisać, nie samo zaś układanie treści. Do stworzenia prostego, lecz dobrze oddającego osobę zmarłego przemówienia nie trzeba bowiem posiadać szczególnych umiejętności czy ponadprzeciętnego talentu literackiego. Najważniejsze jest w tym wypadku wydobycie z samego siebie najważniejszych uczuć, które pozwolą nam na umiejętne opisanie zmarłego, jego charakteru i życia.
Pisząc pożegnania pogrzebowe, należy jednak pamiętać o kilku podstawowych zasadach, które ułatwią nam samo jego stworzenie i dopasowanie odpowiednich dla tej szczególnej okazji słów. Przede wszystkim należy pamiętać, że o zmarłym mówimy dobrze lub wcale; jeśli więc ze zmarłą osobą mamy jakiekolwiek niewyjaśnione i niedokończone sprawy, zatargi czy kłótnie, nie przelewajmy ich oraz związanych z nimi emocji na papier. Mowa pożegnalna na pogrzebie powinna więc zawierać opisy zalet charakteru osoby zmarłej, przyjemne lub godne podziwu wspomnienia z jej życia czy humorystyczne anegdoty. Wszelkie ewentualne urazy pozostawmy poza przygotowaną kartką z pożegnaniem.
Jak pisać pożegnania pogrzebowe?
Trzymając się podstawowej zasady, aby o zmarłym pisać jedynie dobrze, możemy przystąpić do pisania mowy, a właściwie jej wstępnego przygotowania. Przed rozpoczęciem spisywania pożegnania warto bowiem zastanowić się nad kilkoma podstawowymi kwestiami. Przede wszystkim należy zastanowić się, jaką długość będzie miała nasza mowa; pożegnanie nie powinno być szczególnie długie, jednak jeśli czujemy taką potrzebę, możemy oczywiście zapisać nieco więcej niż kilka krótkich zdań – szczególnie jeśli zmarła osoba była nam naprawdę bliska. Następnie warto zastanowić się i zdecydować, jaki charakter ma mieć przygotowana przez nas mowa pogrzebowa; czy ma to być krótkie pożegnanie, obszerne wspomnienie najważniejszych sukcesów i innych istotnych momentów z życia zmarłego, osobiste przedstawienie jego osoby. Zastanówmy się, czy przemówienie ma mieć wyłącznie poważny i podniosły charakter, czy też zdecydujemy się na to, aby wpleść w jego treść wesoły czy nawet humorystyczny akcent na temat zmarłego. Wiele zależy tu od nas samych, ale też od rodzaju relacji, jakie łączyły nas ze zmarłym, jak również od charakteru. Jeżeli żegnana przez nas osoba znana była ze swojego humoru i umiejętności pocieszania i rozśmieszania innych, warto oddać jej cześć, decydując się chociaż na jeden, krótki fragment, który podniesie kąciki ust uczestników ceremonii.
Najważniejsze części mowy pogrzebowej
Dokładna treść mowy pogrzebowej może oczywiście wyglądać bardzo różnie, jednak jej konstrukcja powinna opierać się na paru podstawowych częściach, stanowiących niejako jej filary. Jak przygotować przemowę pogrzebową? Początek przemówienia powinien zawierać słowa powitania, zwrot do wszystkich zebranych na ceremonii pogrzebowej: Drodzy zebrani, Serdecznie witam wszystkich tu zgromadzonych, Mili, zebrani wokół naszego przyjaciela. Następną istotną częścią jest wspomnienie celu wspólnego spotkania się. Oczywiście jest ona dobrze znany wszystkim uczestnikom pogrzebu, jednak zgodnie z konwenansem wypada to podkreślić. Możemy użyć w tym celu słów: Zebraliśmy się tu, aby pożegnać, Dziś stoimy tu wszyscy wspólnie, aby poprowadzić w ostatnią drogę.
Następnym etapem przemówienia jest jego część główna, którą możemy najbardziej rozwinąć, wspominając zmarłego, jego życie, charakter czy naszą wzajemną relację. Warto także wspomnieć o tym, kim zmarła osoba była również dla innych uczestników ceremonii pogrzebowej: Odszedł od nas wspaniały przyjaciel, Żegnamy kochającego męża i ojca.
Przemówienie pogrzebowe najlepiej zakończyć zwrotem do zebranych i krótkim podziękowaniem: Gorąco dziękuję wszystkim tu zgromadzonym, Pragnę podziękować Wam za to, że zechcieliście pożegnać (…).
Jeżeli po naszym przemówieniu głos pragną zabrać także inni bliscy i uczestnicy ceremonii pogrzebowej, możemy również krótkim zdaniem zapowiedzieć ich mowę: Teraz kilka słów o zmarłym powie jego żona, Posłuchajmy teraz, co o naszym przyjacielu opowie nam jego syn.
Kiedy wygłaszać mowę pogrzebową?
Dokładny czas wygłoszenia mowy pogrzebowej nie jest ściśle określony. Możemy więc wybrać spośród kilku odpowiednich momentów, oczywiście po wcześniejszym ustaleniu tego z duchownym czy osobą świecką, prowadzącą ceremonię. Swoje pożegnanie zmarłego wygłosić możemy już w kaplicy, po odprawionej przez księdza mszy żałobnej, jak również przy grobie, bezpośrednio po złożeniu do niego trumny. Możemy również poczekać, aż do zakończenia głównej ceremonii pogrzebowej i wygłosić swoją mowę na przyjęciu pożegnalnym, czyli tak zwanej stypie.
Pamiętajmy, że nie tyle sam czas, ale kolejność wygłaszania mów zależna jest w dużej mierze od relacji i stopnia zażyłości ze zmarłym. Jeżeli podczas pogrzebu więcej niż jedna osoba pragnie wygłosić mowę pożegnalną, należy zachować należytą hierarchię; najpierw prawo głosu mają najbliżsi – współmałżonek, rodzice, rodzeństwo czy dzieci, następnie dalsza rodzina i przyjaciele.
Wygłaszając mowę pogrzebową, pamiętajmy o tym, aby mówić w odpowiednim tempie, niezbyt szybko, a także na tyle głośno i wyraźnie, aby mogli usłyszeć nas wszyscy zebrani. Starajmy się wygłaszać pożegnanie w taki sposób, aby nie zwracać uwagi na siebie, ale pełnić jedynie rolę dyskretnego pośrednika upamiętniającego osobę zmarłą w swoich słowach.